Món tào phớ là gì? Sự “cách điệu” của tào phớ ở mỗi vùng miền khác nhau như thế nào?

Món tào phớ là một trong những thức ăn độc đáo của ẩm thực truyền thống Việt Nam. Với hương vị thanh mát, nhẹ nhàng của đậu nành cùng sự mềm mịn tan trong miệng, tào phớ vô cùng cuốn hút. Không những vậy, táo phớ đã trở thành biểu tượng của ẩm thực đậm chất Việt Nam. Trong bài viết này. Cùng ABC Food tìm hiểu Tào phớ là gì? Sự “cách điệu” của tào phớ ở mỗi vùng miền khác nhau như thế nào? nhé!

1. Tào phớ là gì?

Tào phớ, hay còn được gọi là tào phở, tàu hũ, đậu hũ nước đường, đậu hoa. Là món ăn thanh mát, có tác dụng giải nhiệt, thích hợp thưởng thức vào những ngày hè nóng bức. Đây là món ăn dân dã đã chiếm trọn tình cảm không chỉ người Việt Nam mà cả Châu Á.

Tào phớ được làm từ đậu nành có màu trắng ngà và vị bùi đặc trưng. Với hương vị ngon ngọt, mềm mịn, mùi thơm nhẹ nhàng, và tan như thạch rau câu. Tại mỗi vùng miền, tào phớ có những tên gọi riêng và có cách chế biến khác nhau. Cùng khám phá sự “cách điệu” tại mỗi vùng miền của món ăn làm say mê lòng người này nhé.

2. Tào phớ bắt nguồn từ đâu?

Mặc dù đã trở thành món ăn quen thuộc nhưng chẳng ai biết rõ tào phớ có từ bao giờ. Chỉ biết rằng, ở Việt Nam, món ăn này có nguồn gốc từ làng An Phú (Nghĩa Đô, Cầu Giấy ngày nay). Từ một nghề phụ, trải qua thời gian, ngày nay, nghề làm và bán tào phớ đã trở thành nghề chính của người dân nơi đây.

3. Sự “cách điệu” của món tào phớ ở mỗi vùng miền

Nếu ai từng một lần thưởng thức bát tào phớ chắc hẳn sẽ khó quên được hương vị thanh mát, bùi bùi đặc trưng của món ăn này. Những miếng tào phớ có màu trắng ngần, mềm, nhẹ xốp, núng nính trong bát nước đường vàng óng. Khi thưởng thức vị thơm thoang thoảng đọng lại nơi đầu lưỡi và nằm mãi ở tiềm thức của thực khách.

Ở Việt Nam, tại mỗi vùng miền khác nhau, tào phớ những biến thể, cách điệu khác nhau. Từ trong lối chế biến, thưởng thức, gọi tên… Tất cả tạo nên sự thú vị, hấp dẫn riêng biệt cho món ăn này.

Tào phớ là tên gọi quen thuộc của Hà Nội. Tại một số vùng khác, tào phớ được gọi với cái tên khá đẹp – đậu hoa. Lý do người ta đặt tên như vậy bởi tào phớ cũng mềm mịn tựa như những miếng đậu non. Và cũng được chan thứ nước đường ướp hoa nhài tươi. Khi ăn vừa có vị thanh mát, bùi ngậy của đậu nành lại thoang thoảng đâu đó vị thơm ngọt, thanh khiết của hương nhài.

Tào phớ Hà Nội – Món tào phớ nước đường hoa nhài

Những ai ở Hà Nội đã không còn xa lạ với những gánh tào phớ trên khắp các con phố nhỏ. Cùng với tiếng rao “Ai phớơơơ đây” trong những ngày hè dưới cái nắng lấp lánh của buổi sáng sớm hay những chiều muộn. Những tiếng rao quen thuộc này cùng bát tào phớ ngọt mát như tạo nên một nét đẹp trên phố phường cũng như ẩm thực đường phố của Hà Nội.

Tào phớ ở Hà Nội thường được chan cùng nước đường ướp hoa nhài tươi. Món ăn này có cả vào mùa hè lẫn mùa đông. Vào mùa hè, bát tào phớ hoa nhài thường được thêm ít đá bào mát lạnh. Còn mùa đông, tào phớ được làm nóng mang đến cho thực khách món tào phớ nóng ấm lòng trước cái se lạnh đặc trưng ở nơi này.

Trước đây, người ta thường lấy tào phớ bằng những mảnh vỏ trai to, cong, óng ánh lớp xà cừ. Ngày nay, nhiều gánh hàng rong thay thế bằng miếng tôn mỏng nhưng vẫn không làm giảm đi độ ngon. Từng lớp tào phớ được người bán hàng khéo léo lấy ra bát rồi chan nước đường ướp hoa nhài lên. Màu trắng ngần của tào phớ lấp lánh trong làn nước đường nâu ngà ngà tạo ra một sức hấp dẫn kỳ lạ, vương vấn mãi không thôi.

Ngày nay, với sự phát triển của nhiều loại chè hiện đại, tào phớ Hà Nội cũng được kết hợp với nhiều loại nguyên liệu khác nhau như: thạch, chân trâu, dừa tươi nạo sợi…

Tào phớ nước đường gừng – Vị cay nồng làm nên vị đặc trưng của tào phớ miền Trung 

Nếu tào phớ Hà Nội đặc trưng bởi sự thanh mát, nhẹ nhàng thì tào phớ miền Trung lại đặc trưng bởi vị cay nồng thoang thoảng của gừng tươi. Nơi đây, tào phớ được gọi với cái tên khác là đậu hũ. Cách chế biến món đậu hũ miền Trung cũng khác khá nhiều. Món này có độ lỏng hơn, không định hình và có độ kết dính như tào phớ Hà Nội.

Bát đậu hũ miền Trung thường được bỏ thêm chút gừng tươi giã dập hoặc thái lát mỏng. Sự độc đáo này làm dậy lên vị thơm đặc trưng của đậu tương, tạo ra một sự trải nghiệm thú vị. Vị cay nồng của gừng tươi khiến đậu hũ miền Trung dậy mùi, hấp dẫn hơn

Ở Huế, khi thưởng thức món ăn này, người ta thường không chan ngập nước đường. Thay vì thế họ thường chế biến tào phớ cho thêm đường bằng cách rắc đường hoặc không rắc đường lên trên mặt tùy theo sở thích của khách hàng.

Tào phớ nước cốt dừa – Tàu hũ miền Nam cũng mang nét đặc trưng riêng mình

Tào phớ miền nam được gọi là gì? Ở miền Nam, tào phớ được biết đến với cái tên tàu hũ và có cách chế biến cũng như thưởng thức khá khác biệt so với tào phớ miền Bắc và đậu hũ miền Trung.

Món tàu hũ ở miền Nam được làm đặc hơn, sánh hơn và có thể có thêm cả nước cốt dừa. Tàu hũ thường được ăn nóng với nước đường, kèm chút gừng tươi, có khi thêm vài viên bột lọc nhỏ.

Ngoài ra, người miền Nam cũng có nhiều cách thưởng thức tàu hũ khá thú vị như ăn kèm nước dừa, nước đá, trân châu, long nhãn, caramen,… Mỗi sự kết hợp, biến tấu khác nhau sẽ mang lại trải nghiệm thú vị cho món ăn này

Tào phớ càng “cách điệu” hơn ở một số nước Châu Á

Tại một số vùng ở Trung Quốc, món tào phớ còn được chan với cơm.

Ở Đài Loan, món ăn này được dùng kèm với vài loại hạt như đỗ, lạc, hạt dẻ, gừng tươi và nước đường. Cũng giống như nhiều nơi ở Việt Nam, người dân nơi đây dùng món tào phớ cho cả mùa đông và mùa hè. Vào mùa đông thì ăn nóng, mùa hè thì ăn lạnh cùng chút nước đá.

Tại Hồng Kông, tào phớ được dùng kèm với nước đường, thêm mứt vừng đen hoặc sữa dừa. Tào phớ đậm chất Hồng Kông khiến ai đã thử một lần sẽ khó quên.

Trong khi đó, ở Malaysia và Singapore, vẫn là sử dụng nước đường dùng kèm như nhiều nơi khác và có thể có thêm hạt bạch quả. Một lần thưởng thức tào phớ phiên bản Singapore để nhớ mãi không thôi

4. Món tào phớ và những điều bạn chưa biết

4.1 Bí quyết làm món tào phớ ngon

Khi chế biến tào phớ có thể để nguyên hoặc bỏ vỏ đậu tương. Tuy nhiên, món ăn sẽ mềm mịn, trắng ngần và hấp dẫn hơn khi được trẩy sạch vỏ. Theo bí quyết của người dân làng nghề An Phú, thạch cao giúp làm tào phớ kết tủa đạt chuẩn hơn. Vì thế nên trong quá trình chế biến, người ta thường thêm chút thạch cao thiên nhiên với một lượng vừa đủ.

Tuy nhiên, vì lợi nhuận, nhiều người không kiểm soát được việc sử dụng chất phụ gia này. Trong khi đó, thạch cao lại dễ gây ra cặn canxi trong đường ruột và thận, dẫn đến nguy cơ mắc sỏi thận…

4.2  Tào phớ có tốt không?

Tào phớ là món ăn được chế biến từ đậu tương. Về cơ bản là có lợi cho sức khỏe, nhưng cũng giống như nhiều món ăn khác cái gì nhiều quá cũng không tốt. Nếu dùng một lượng vừa đủ mỗi ngày sẽ mang lại hiệu quả tốt cho sức khỏe và ngược lại.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đây là thực phẩm tốt và phù hợp với mọi lứa tuổi. Người bình thường chỉ nên sử dụng không quá 200g tào phớ mỗi ngày.

Đối với một số trường hợp, cụ thể như phụ nữ hoặc nam giới trong thời kỳ sinh sản. Các bác sĩ khuyên chỉ nên sử dụng một lượng vừa phải nếu không muốn ảnh hưởng tới chất lượng của thời kỳ này.

4.3 Có nên ăn nhiều tào phớ không?

Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, trong tào phớ có chứa:

• Saponins – một chất có thể gây ra tình trạng đào thải I-ốt trong cơ thể. Nếu ăn nhiều dễ xảy ra tình trạng thiếu I-ốt.
• Methionine – một chất dưới tác dụng của enzyme trong dạ dày. Chúng có thể bị chuyển hóa và gây nên tình trạng xơ vữa động mạch.
• Protein – mặc dù rất tốt cho cơ thể nhưng nếu tiêu thụ một lượng quá lớn dễ gặp phải các vấn đề về tiêu hóa như: đầy bụng, khó tiêu cũng như làm cản trở quá trình hấp thu sắt của cơ thể.
• Bên cạnh đó, tào phớ chứa một lượng nhỏ Nitơ. Nếu dung nạp nhiều sẽ khiến thận phải làm việc quá tải. Lâu ngày dễ dẫn tới suy yếu chức năng của thận.
• Ngoài ra, một chuyên gia y tế của Mỹ còn cho rằng “một lượng tinh trùng, thậm chí là hệ thống sinh sản nam giới sẽ bị giảm đáng kể nếu sử dụng quá nhiều tào phớ nói riêng và các sản phẩm từ đậu nành nói chung”.

Tào phớ mặc dù tốt nhưng không nên dung nạp quá nhiều. Bởi cái gì cũng có mặt trái của nó. Vì vậy, người bình thường chỉ nên sử dụng không quá 200g tào phớ mỗi ngày

Kết luận

Tào phớ không chỉ là một món ăn ngon mà còn là biểu tượng truyền thống trong ẩm thực Việt Nam. Món ăn mang hương vị tinh tế và còn đem lại cảm giác ấm áp, thân thuộc. Bên cạnh đó, đối với các du khách  nước ngoài cũng không thể bỏ qua món ngon này khi tới Việt Nam. Hãy thưởng thức và trải nghiệm ngay nhé!

Tham khảo thêm: Tào phớ Nghi Khúc – Hương vị độc đáo của ẩm thực truyền thống